Rouwen om een dierbare die je verloren hebt, is iets wat we allemaal kennen. We hebben het zelf ervaren of we zien dit bij mensen om ons heen. Maar wist je dat je ook kunt rouwen om andere dingen? Zoals het verlies van je baan, je huwelijk of bijvoorbeeld je huis. Dat zijn zaken die een grote impact op iemand hebben. Wat we vaak wel zien is dat iemand na verloop van tijd het verlies van baan, huwelijk of huis een plek weten te geven. Naast deze zaken heb je ook nog het verlies van je gezondheid. Wanneer je chronisch ziek bent, kun je niet meer de dingen doen die je voorheen wel kon of dingen die je zo graag nog wilde doen. Je leven verandert en het is iets waar je elke dag mee moet dealen. Daarom wordt dit verlies ook wel 'levend verlies' genoemd. 

Altijd pijn en andere klachten hebben en de invloed hiervan op je leven, kan veel stress geven. Dusdanig veel stress, dat je zelfs een burn-out kunt krijgen. Vaak koppelen mensen een burn-out met te veel werkstress, een zware baan en jezelf overwerken. Maar een burn-out betekent opgebrand en uitgeput. Dit zijn dingen die ook kunnen gebeuren los van je werk. Je kunt dan overspannen raken of, een graadje erger, een burn-out krijgen.Dat dit kan gebeuren wanneer je chronisch ziek bent is nog niet eens zo gek. Je hebt natuurlijk minder energie dan een gemiddeld persoon. Je kunt dus minder belastbaarheid aan, ook wel draagkracht genoemd, en dat terwijl je belastbaarheid misschien juist lager is, door bijvoorbeeld behandelingen, doktersafspraken, nieuwe medicatie en de bijbehorende bijwerkingen en de mentale belasting die het hebben van een chronische ziekte met zich meebrengt. Vaak staan dagen in het teken van je ziekte, ook op 'goede' dagen. 'Wanneer moet ik mijn medicatie innemen? Heb ik nog wel genoeg? Welke dingen deze week moet ik afzeggen? Is die ene afspraak op één dag niet te veel? Wat als ik eerder naar huis moet? Ik ben alleen maar een last voor anderen'. Als je hier bovenop ook nog een gezin hebt, een huishouden en eventueel een baan/studie, wordt het allemaal erg pittig. Daarnaast hebben veel mensen met chronische klachten de mentaliteit van: niet zeuren maar doorgaan. Grenzen aangeven is moeilijk. Je wil er immers niet steeds aan toegeven. Bovendien voel je elke dag waarschijnlijk van alles. Daardoor weet je soms niet of het van je ziekte komt, de medicatie of dat het dus een teken is van een burn-out. Hierdoor zul je minder snel naar de dokter gaan en kabbelen deze symptomen dus maar voort. Je denkt misschien dat het bij je ziekte hoort of dat het een logisch gevolg is van je ziekte. Toch zijn er wel degelijke symptomen die alarmsignalen zijn van een burn-out. Enkele symptomen die op de site van psyned (psychologen Nederland) worden genoemd:

Moe, weinig energie. Dat heeft iedereen wel eens. Even gas terug nemen of een nacht goed slapen, doet dan wonderen. Maar wat als je altijd moe bent? Oftewel, last hebt van chronische vermoeidheid? Het is een veel gehoord symptoom wanneer je chronisch ziek bent. Ook kan het een op zichzelf staand iets zijn. De vermoeidheid IS dan de chronische ziekte. Wanneer je mogelijke andere oorzaken hebt kunnen uitsluiten (lichamelijke en geestelijke) en je weet dat de vermoeidheid een kenmerk is van de chronische ziekte die je hebt of je lijdt aan het chronisch vermoeidheidssyndroom, lees dan verder. 

Als chronisch ziek persoon slik je waarschijnlijk regelmatig medicatie. Sommige mensen hebben er veel nodig, andere minder. Je kunt medicatie slikken om je ziekte onder controle te krijgen en te houden, zoals bijvoorbeeld bij reuma of de ziekte van Crohn. Daarnaast kan het zijn dat je (ook) pijnmedicatie neemt, op dagen of momenten dat het anders niet leefbaar is. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom iemand zijn/haar medicatie niet inneemt zoals teveel bijwerkingen, negatieve verwachtingen, het vergeten of te weinig motivatie/geloof in de werking. Ook schaamte kan hierin een rol spelen. Mensen willen bijvoorbeeld niet toegeven dat ze medicatie slikken, bijvoorbeeld antidepressiva, omdat ze geen label van ‘depressief persoon’ opgeplakt willen krijgen. Ze zijn bang voor taboes of vooroordelen.

Wanneer je chronisch ziek bent of kampt met onverklaarbare klachten, heb je waarschijnlijk al veel verschillende dokters bezocht. Wanneer de reguliere geneeskunde niet het gewenste effect oplevert, gaan mensen vaak over op meer alternatieve behandelingen zoals homeopathie of accupunctuur. Nog een stapje verder zijn zaken zoals reiki. Ook ik heb uit pure wanhoop van alles geprobeerd. Maar in hoeverre werken deze dingen echt? En doen ze echt wel meer goed dan kwaad?

We doen het allemaal. Onszelf vergelijken met anderen. Sociale vergelijking is de theorie die ervan uitgaat dat mensen hun prestaties, gevoelens en meningen vergelijken met die van anderen om erachter te komen hoe zij er voor staan of hoe zij het doen.

Sommigen van jullie zullen wellicht een wenkbrauw optrekken bij het lezen van de titel van dit artikel. 'Dankbaarheid?' Dankbaar waarvoor? Bij anderen zullen er misschien direct allerlei dingen oppoppen wat hen een gevoel van dankbaarheid geeft. Door chronisch ziek zijn en elke dag kampen met klachten, kan het gevoel van dankbaarheid misschien op de achtergrond zijn gekomen. De pijn en je klachten, staan op de voorgrond. Een logisch gevolg van de omstandigheden, maar erg zonde want dankbaarheid kan je veel voordelen opleveren. En dit kun je leren!

Je bent chronisch ziek en je voelt je onbegrepen. Dat is een pijnlijke combinatie. Want alsof je niet al genoeg aan je klachten hebt, moet je ook nog eens dealen met mensen die je niet begrijpen. En dat terwijl je juist wel wat extra steun zou kunnen gebruiken. Het is belangrijk hierbij duidelijk te achterhalen of je je onbegrepen voelt of dat je daadwerkelijk niet begrepen wordt. Kortom, of je gevoel op waarheid is berust.

Je hoofd staat nooit stil. De hele dag door gaan er allerlei gedachten door je heen. Volgens geleerden hebben we zo'n veertig- tot zestigduizend gedachten per dag. Volgens de Amerikaanse psycholoog Timothy Brown zijn ongeveer 90 procent van die gedachtes hetzelfde als de dag ervoor en 80 procent daarvan is negatief (bedrock.nl). Dat is dus ontzettend veel en je kunt je voorstellen dat deze gedachtes een grote invloed kunnen hebben op je dagelijks functioneren.

We hebben het er al vaker over gehad. Wanneer je chronisch ziek bent, neem je vaak afscheid van dingen die je voorheen zonder nadenken nog deed. Te denken valt hierbij aan werk, studie of bepaalde hobby's. Dit kan een gevoel van rouw geven. (Artikel-tip: rouwproces bij ziekte). Het is dan belangrijk, ondanks dit verlies, toch een zinvol leven te kunnen leiden. Dat is soms even een omschakeling en soms een ontdekkingstocht. Want wat betekent zingeving voor jou?

Het zal je maar gebeuren, je kampt met chronische pijn of krijgt een diagnose van een chronische ziekte. Oftewel, er valt niets aan te doen, je dient er mee te leven. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Voordat mensen op dit punt komen, hebben ze vaak al van alles geprobeerd. Therapieën, behandelingen, medicatie en van de ene arts naar de andere. Ook al wordt je steeds teleurgesteld als er geen verbetering optreedt, je blijft hoop houden en blijft doorgaan met je zoektocht. Maar er komt een punt waarop de opties steeds meer slinken en misschien uiteindelijk wel op zijn. Het gevoel dat dit altijd zo zal blijven is beangstigend. Het roept allerlei emoties op zoals woede en verdriet. Het is te vergelijken met een rouwproces. 

Lief zijn voor jezelf, oftewel zelfcompassie. Iets wat we vaak gemakkelijk aan anderen geven en anderen gunnen, maar lief zijn voor jezelf is soms wat moeilijker. Mensen hebben de neiging zichzelf te verantwoorden. 'Ik mag nu best even tien minuutjes in de zon zitten, want ik heb het huishouden al gedaan, de boodschappen en de was'.  Of je zit met je hoofd alweer bij de taken die je 'moet' doen, terwijl je je probeert te ontspannen in bad. Ook ben je vaak hard voor jezelf en hoor je een kritisch stemmetje, terwijl je bij een vriend of vriendin waarschijnlijk met begrip zou reageren. Zelfcompassie is dus niet altijd even makkelijk, maar deze momenten zijn juist zo belangrijk.