Werkloos door ziekte, wat nu?

Wanneer je chronisch ziek bent, heeft dit invloed op allerlei facetten van het leven. Denk hierbij aan je sociale leven, geestelijk welzijn en gezinsleven. Ook het werkende leven is niet altijd meer mogelijk. Het kan zijn dat de klachten een dusdanig grote invloed hebben op je leven, dat werken niet (meer) mogelijk is. Misschien beland je in de ziektewet of wordt je ziek tijdens een studie. In een vorig artikel kun je nog eens teruglezen welke regelingen er dan zijn. Stel je wordt afgekeurd of je besluit zelf dat werken niet (meer) mogelijk is? Dan kan dit gepaard gaan met allerlei emoties waar je tegenaan loopt. In dit artikel gaan we hier verder op in.

Schaamte
Er rust helaas nog steeds een taboe rondom werkloosheid. In deze maatschappij staat presteren en een goede baan vaak vrij centraal. Hoe snel volgt bij een eerste kennismaking niet de vraag: 'En wat doe je voor werk?' Mensen identificeren zich vaak met het werk dat zij doen. Ze laten hiermee zien wat ze kunnen en waar hun interesses liggen. Daarnaast leven we in een samenleving die ervan uitgaat dat je succes zelf in de hand hebt. Werk hard, volg opleidingen en ontwikkel je talenten, dan wordt je beloond is de gedachte. Mensen schamen zich vaak als ze geen werk hebben, met wat voor oorzaak dan ook. Er wordt snel gedacht: 'Het ligt aan mij, ik heb mijn best niet gedaan'.  Terwijl de werkloosheidscijfers vrij hoog zijn en je bovendien ook gewoon pech kunt hebben. Wanneer je je identiteit ontleent aan het werk dat je deed en dit valt weg, kun je ook nog eens te maken krijgen met een gevoel van leegte. 'Wie ben ik nog nu ik geen baan (meer) heb?' 

Wat anderen denken
Werklozen hebben het meest last van het beeld dat zij denken dat anderen van hen hebben. 'Ze zullen wel denken dat ik lui ben of dat ik smoesjes heb en me aanstel'.  Dit wordt vaak al zo ingevuld maar zelden gecheckt. Ook is het hebben van werk belangrijk voor het zelfrespect van mensen. Zonder werk kun je je doelloos of nutteloos voelen. Welke bijdrage lever je nog aan de maatschappij en je gezin? Ook kan met het wegvallen van werk, een stukje sociaal leven wegvallen waardoor je je sneller eenzaam kunt voelen. Wanneer je werk wegvalt is het belangrijk om andere dingen te zoeken die je helpen dat zelfrespect weer te vinden of op te bouwen. Dit kan vrijwilligerswerk zijn of een cursus maar ook het gezin draaiende houden, het huishouden, een goede ouder of partner zijn enz. Als je je eigenwaarde alleen baseert op een baan, dan wordt het wel een erg zware klus!

De cijfers

• In het derde kwartaal van 2021 waren 294 duizend mensen werkloos, 3,1 procent van de beroepsbevolking
• De werkloze beroepsbevolking bestaat uit alle 15- tot 75-jarigen die in Nederland wonen en geen betaald werk hebben
  
• In 2020 waren er nog 357 duizend werklozen. Ruim 60 procent van hen had geen uitkering. Van de rest hadden de meesten - 74 duizend - een werkloosheidsuitkering. Ook ontvingen 52 duizend werklozen een bijstandsuitkering en 16 duizend een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Een kleine groep werklozen ontving meer dan één uitkering
• Lang niet alle personen met een werkloosheidsuitkering worden tot de werklozen gerekend. Dat komt doordat een aanzienlijk deel van hen betaald werk heeft. Wie een voltijdbaan verliest en in deeltijd weer aan de slag gaat, kan voor de resterende uren namelijk nog een uitkering krijgen. Ook zijn er ww’ers die niet recent naar werk hebben gezocht of niet onmiddellijk weer aan de slag kunnen, bijvoorbeeld door ziekte. Zij tellen dan niet mee in het werkloosheidscijfer
• In 2021 hadden 243 duizend mensen een Wajong uitkering
• In 2021 hadden 147 duizend mensen een IVA uitkering (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten)

Adviezen

• Wees eerlijk: Vertellen dat je werkloos bent en erkennen dat dit vervelend is, helpt om de situatie te relativeren. Juist al je er zelf open over bent, kan er een gesprek ontstaan waardoor mensen in je omgeving je juist beter kunnen begrijpen. 
• Bepaal wat jij belangrijk vind in het leven (je kernwaarden) en herdefinieer het begrip 'nutteloos'. Je bent niet nutteloos wanneer je niet werkt want er is meer in het leven. Bekijk welke dingen jou een voldaan gevoel geven en hoe je zinvol bezig kunt blijven. 
• Bekijk hier een lijst met mogelijke kernwaarden. Welke zaken maken jou echt gelukkig en hoe kun je leven volgens deze kernwaarden? 
• Zelfcompassie: wees lief voor jezelf, vergelijk jezelf niet met anderen en gun jezelf eens wat. 
• Voorbeelden van wat je zou kunnen zeggen wanneer men naar je werk vraagt, iets wat veel mensen moeilijk vinden. Je kunt hierbij zelf bepalen wat je wel of niet vertelt.
  'Ik ben tijdens (of na) mijn opleiding helaas chronisch ziek geworden waardoor ik momenteel niet werk'
  'Ik werk momenteel niet wegens (een chronische) ziekte' 
  'Ik ben fulltime mama of papa' 
  'Ik ben eigenlijk (je oude functie of opleiding) maar kan momenteel helaas niet werken (wegens ziekte)'.
  'Ik werkte als ..... maar ben helaas ziek geworden waardoor ik momenteel niet werkzaam ben' 
  
  

Hoe gaat werk in combinatie met ziekte bij jou? En waar loop je dan tegenaan?

Bron: CBS  - UWV