Ziek en studeren

Het zal je maar gebeuren. Je volgt een studie en je wordt langdurig ziek of beperkt. Of je bent al chronisch ziek of beperkt maar wil toch graag een studie gaan volgen. Wat zijn de mogelijkheden? 

Wanneer je een thuisstudie volgt, kun je vaak veel zelf inplannen en veelal thuis werken aan je studie. Maar wanneer je echt in de schoolbanken zit of hele dagen stage loopt, kunnen je klachten je studie in de weg gaan zitten.  Maar of je nu een thuisstudie volgt of niet, je ziekte of beperking kan zeker belemmerend werken. Misschien denk je dat een studie daarom voor jou niet is weggelegd. Toch is er vaak meer mogelijk dan je denkt.
Als eerste is het belangrijk je situatie uit te leggen aan het schoolinstituut. Leg uit wat er gebeurd is of welke diagnose er gesteld is. Zij kunnen hier dan rekening mee houden en met je meedenken over mogelijkheden en aanpassingen. Waarschijnlijk heb je van je arts te horen gekregen wat je kan verwachten bij jouw ziektebeeld. Denk hierbij aan je concentratie, reizen enz. Het is belangrijk een beeld te krijgen in hoeverre je een functiebeperking hebt en wat daarbij de prognose is van je studie. 

• Maak in eerste instantie samen met je decaan, vertrouwenspersoon of begeleider een afspraak om een begeleidingsovereenkomst te maken. Dit is een contract waarin je vastlegt wat er voor jou nodig is om zo optimaal mogelijk een studie te kunnen volgen. Zoals extra lessen, aangepaste tentamens of bijvoorbeeld een spreiding van het studieprogramma. 
• Als je studievertraging oploopt door ziekte of andere bijzondere omstandigheden, kun je recht hebben op financiële compensatie (FOS). Als je door overmacht vertraging oploopt binnen je studie, kan de universiteit besluiten dat financieel te compenseren. De regeling heet Financiële Ondersteuning Studenten (FOS).
• Opleidingsinstituten (HBO en WO) hebben een speciaal afstudeerfonds of profileringsfonds voor studenten die door ziekte een vertraging oplopen. Heb je recht op (of recht gehad op) studiefinanciering via DUO, dan kun je hiervoor in aanmerking komen. De hoogte van de vergoeding is altijd maximaal het bedrag wat je eerder aan studiefinanciering hebt ontvangen. De onderwijsinstelling bepaalt ook de duur van de bijdrage die je ontvangt van het fonds.
• Wanneer je langer dan een jaar je studie moet onderbreken wegens ziekte wordt dit door DUO niet als 'studieonderbreking' gezien. Dit heeft dus geen consequenties voor je recht op studiefinanciering.
• Het kan zijn dat je je studie wel af kunt maken, maar dat je hiervoor langer de tijd nodig hebt door je zieke. Via DUO kun je een extra jaar studiefinanciering aanvragen vanwege medische redenen. Dit dien je dan wel te kunnen ondersteunen met een medische verklaring. Ook je eventuele reisproduct wordt dan met een jaar verlengd.
• Wanneer je door een beperking of ziekte langdurige zorg nodig hebt, dan kun je ook tijdens je studie in aanmerking komen voor een bijdrage in de zorgkosten.  Via de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) kan je een persoonsgebonden budget (pgb) krijgen. Met dit budget kun je zelf zorg inkopen. Het Centraal Indicatieorgaan Zorg (CIZ) behandelt jouw aanvraag voor een pgb en bepaalt of jij in aanmerking komt. 
• De mogelijkheid bestaat om een verlenging aan te vragen van de diplomatermijn als het niet lukt om binnen de diplomatermijn van 10 jaar af te studeren als gevolg van een handicap of chronische ziekte Gaat het om een tijdelijke belemmering? Dan krijg je verlenging voor de duur van de tijdelijke beperking. Is de beperking structureel? Dan kan je 5 jaar verlenging krijgen.
• Het volgen van een studie en het daarnaast wat bijverdienen via een bijbaantje is voor een student met een functiebeperking doorgaans een lastige combinatie. Om deze reden bevat de Participatiewet een studieregeling waarbij de gemeente waar je woont een individuele toeslag kan toekennen op het moment dat je voldoet aan alle genoemde eisen zoals minimaal 18 jaar, geen aanmerkelijk eigen vermogen hebben, je krijgt studiefinanciering of ontvangt een bijdrage via WTOS en er is bij je vastgelegd dat je niet in staat bent het minimumloon te verdienen, hoewel je wel kansen tot arbeidsparticipatie hebt. Per gemeente is aanvullende regelgeving opgesteld voor de toekenning van de toeslag. Je kan het verzoek voor de studietoeslag indienen bij de gemeente waar je staat ingeschreven. Heb je al een Wajong-studieregeling? Dan kom je niet ook in aanmerking voor de individuele studietoeslag uit de Participatiewet.

• In de WGB (Wet Gelijke Behandeling op grond van handicap of beperking) staat vastgelegd dat mensen met een beperking door een handicap of door een beperking recht hebben op noodzakelijke en geschikte voorzieningen. Een student heeft de mogelijkheid om voorzieningen aan te vragen die hij/zij nodig heeft tijdens zijn/haar studie. De onderwijsinstelling heeft alleen de mogelijkheid dit verzoek af te wijzen als het aanleggen van deze voorziening een ‘onevenredige belasting’ zal zijn.

• De WOOS maakt het voor studenten met een handicap of chronische ziekte mogelijk om voorzieningen, zoals vervoer en-/of andere hulpmiddelen, aan te vragen waardoor studeren mogelijk wordt. Het is mogelijk om vergoeding voor deze hulpmiddelen aan te vragen bij het UWV.
• Lukt het ondanks deze zaken toch niet om je studie af te maken? Dan kom je wellicht te zitten met een studieschuld. In sommige gevallen kan DUO je studieschuld kwijtschelden, bijvoorbeeld in het geval van medische redenen. Let er hierbij wel op dat kwijtschelding van een studieschuld op medische gronden alleen mogelijk is in zeer uitzonderlijke situaties. Neem hierover contact op met DUO.

Ziek worden tijdens een studie is voor mij een herkenbare situatie. Ik volgde de hbo studie Toegepaste Psychologie toen ik chronische migraine kreeg. Migraine had ik altijd al, maar het werd steeds erger en steeds vaker totdat in 2018, tijdens mijn studie, de officiële diagnose werd gesteld. Studeren met chronische migraine is erg moeilijk. Mijn geluk is geweest dat het een thuisstudie was waarbij ik wel tentamens en praktijkdagen had maar waarbij het grootste deel thuis mogelijk was, waardoor ik de dingen zelf in kon plannen. Mijn stage was wel erg zwaar. In eerste instantie waren dit 3 dagen per week maar dit bleek al snel niet haalbaar. Daarom is het omgezet naar 4 halve dagen per week. En dan nog moest ik me vaak ziek melden. Gelukkig had ik een begripvolle stagebegeleider en functioneerde ik verder goed. Tentamens en opdrachten maken gingen me goed af maar omdat ik veel uren in de week kwijt was aan op bed liggen met migraine, deed ik langer over mijn studie. Ik heb toen een jaar extra studiefinanciering gekregen op medische grond. Nu is het eind in zicht. Mijn scriptie is klaar en ik kan bijna afstuderen. Ik ben blij dat ik doorgezet heb en straks toch mijn diploma haal. 

bron: studentenplein.nl en studenten-zorgverzekeringen.nl